κλιπεΐδες

(clupeidae). Οικογένεια ψαριών της τάξης των κλιπεοειδών. Έχουν ατρακτοειδές στρογγυλό έως έντονα πιεσμένο πλευρικά σώμα, μήκους μέχρι 75 εκ., καλυμμένο με μεγάλα ασημένια, λεία και λεπτά λέπια, εκτός από την περιοχή του κεφαλιού. Το στόμα τους είναι μεγάλο, με μικρά δόντια, τα οποία μπορεί και να απουσιάζουν. Η κάτω σιαγόνα είναι ελαφρώς προωθημένη. Το ραχιαίο πτερύγιό τους είναι απλό, μικρό και ευλύγιστο και το ουραίο είναι δισχιδές. Τα λέπια της κοιλιάς τους σχηματίζουν μια αιχμηρή γραμμή σαν καρίνα, η οποία πολλές φορές είναι δαντελωτή. Σχεδόν όλοι οι κ. τρέφονται με ζωοπλαγκτόν, ενώ οι ίδιοι αποτελούν τροφή για άλλα μεγαλύτερα ψάρια και για τους γλάρους. Στην οικογένεια περιλαμβάνονται περίπου 180 είδη ψαριών, τα οποία συναντώνται στις περισσότερες θάλασσες και ορισμένα στα γλυκά νερά. Γενικά, πρόκειται για μικρά, ακίνδυνα και εύγευστα ψάρια, με μεγάλη οικονομική αξία, κυρίως στο βόρειο ημισφαίριο, όπου αποτελούν όχι μόνο βασική τροφή των κατοίκων αλλά και βασική ύλη για τις βιομηχανίες. Ζουν σε μεγάλα κοπάδια που πολλές φορές καλύπτουν έκταση 15-20 τ. χλμ. Τα κοπάδια αυτά είναι συνήθως τόσο πυκνά ώστε τα ψάρια φαίνονται από μακριά σαν ενιαία μάζα που μετακινείται. Η ταξινόμησή τους σε είδη είναι δύσκολη, γιατί μοιάζουν πολύ μεταξύ τους. Το κυριότερο γένος είναι η αλόζη, το οποίο περιλαμβάνει ψάρια που ζουν στα θερμά και εύκρατα κλίματα· όταν φτάσει η περίοδος ωοτοκίας τους, μετακινούνται προς τα γλυκά νερά, προτιμώντας τους μεγάλους ποταμούς. Είδος του γένους κ. είναι η αλόζη η μακεδονική που ζει στη Μακεδονία σε εκβολές ποταμών και λίμνες. Αξιόλογο είναι και το γένος κλιπέα, στο οποίο ανήκει η γνωστή ρέγκα, που ζει σε ψυχρά κλίματα, στον βόρειο Ατλαντικό και στη Μάγχη· η εμπορική αξία του ψαριού αυτού είναι μεγάλη. Άλλο γνωστό είδος είναι η σαρδέλα, η επιστημονική ονομασία της οποίας είναι σαρδίνη η ευρωπαϊκή, και η οποία ζει στον Ατλαντικό και στη Μάγχη σε κοπάδια. Το ψάρεμα της σαρδέλας σε ορισμένες χώρες αποτελεί πραγματική βιομηχανία. Η σαρδέλα τρώγεται φρέσκια, παστή ή κονσερβοποιημένη με λάδι. Τέλος, άλλο γένος, οι αντιπρόσωποι του οποίου μοιάζουν με τη ρέγκα, είναι η σαρδινέλη, που ψαρεύεται μόνο στη Μεσόγειο και σε άλλες τροπικές θάλασσες και είναι γνωστή και στην Ελλάδα, κυρίως με το όνομα φρίσσα.